Een keer in de zoveel tijd hoor je het weer iemand zeggen of lees je het in dag- en weekblad: ‘Hiermee gaan we Almelo opnieuw op de kaart zetten’. Is het al eerder gebeurd en keurde de redactie van de Bos-atlas het af? Tegenwoordig raadpleeg je Google Maps, maar ik kan u verzekeren dat je al sinds de 13e eeuw op oude landkaarten Almelo of de Heerlijkheid Almelo kunt vinden. Het geldt trouwens ook voor grote steden: onlangs hoorde ik ook iemand zeggen dat hij met zijn initiatief Amsterdam weer op de kaart ging zetten.

Niet alleen Almelo, ook de cultuur in Almelo staat op de kaart. Daar hoeft niemand meer achteraan. Ook niet met een zelfbenoemd lifestyle-blad als Almelove, dat ik in zowel woordspeling als opzet niet geslaagd vind. En laat ik u dit zeggen: wie in Almelo vertoeft, bevindt zich in een in kunstzinnig en cultureel opzicht gevarieerd en geaccidenteerd landschap. Het strekt zich uit over een breed terrein van beeldende kunsten, zang- en voordrachtskunst, dichten toonkunst, literaire en mediakunst in zowel traditionele als vernieuwende vorm. In dit afwisselende landschap verheffen zich jaarlijkse evenementen als de Atelierroute, het Pleinconcert , het Media Art Flow Festival en de Willem Wilmink Dichtwedstrijd. Een van Nederlands bekendste cabaretiers sloeg destijds al de spijker op z’n kop: in Almelo ís inderdaad altijd wat te doen. Toen het Stadsfonds enkele jaren geleden de rijkgeschakeerde culturele kaart van Almelo overzag, was het voor de stichting in 2008 zelfs aanleiding Almelo informeel kandidaat te stellen als culturele hoofdstad van Europa in 2030. Het begint bij ambitie, nietwaar?

Helaas, de klimaatverandering gaat niet aan kunst en cultuur voorbij. Blijft de inspiratie door de beemden stromen, ook ten onzent vloeien de geldstromen minder rijkelijk dan voorheen. Overheid en bedrijfsleven trekken hun financiële ondersteuning in of beperken die. Het landschap dreigt daardoor te verschralen. Ik zag nadrukkelijk dreigt. Het is vooral vervelend voor de toch al meer nooddruftige uitvoerenden, maar leed kan louterend werken – dus ook financieel leed Wat doe je als het tij verloopt? Verzet je als gezelschap en artiest de bakens door te innoveren en professionaliseren? Zoek je het als organisator in kostenbeheersing? Probeer je als toonkunstenaar andere, jongere doelgroepen te benaderen? U merkt het, de gelijkenissen met het bedrijfsleven dringen zich op. Ook kunstbeoefening is trouwens een vorm van ondernemerschap. Net als in het bedrijfsleven behoeft de artistieke sector regelmatige ontwikkeling, vernieuwing en gerichte benadering van eindgebruikers. Anders is op den duur niemand meer in je product geinteresseerd of voldoet het niet meer aan de eisen van de tijd. Geldschieters beoordelen je niet alleen meer op artistieke criteria en een deugdelijke begroting. Ook economische en maatschappelijke aspecten worden gewogen, bijvoorbeeld waarin je je als toneelvereniging, toonkunstenaar of orkest onderscheidt. Eén oogstfeest of één Nacht van Almelo is goed, op een tweede zit niemand te wachten. De tijd van de vanzelfsprekende financiële ondersteuning is in elk geval voorbij.

De kunstbeoefenaar wie het water aan de lippen staat, moet waar nodig en mogelijk ook samenwerking zoeken en de krachten bundelen. Dat kan leiden tot kostenbesparing, verbreding van je publiek en tot artistieke impulsen. En nee, dat hoeft geen afbreuk te doen aan je eigen karakter en identiteit. Ik twijfel er niet aan dat de kunst- en cultuursector als geheel zich zal weten aan te passen aan de klimaatverandering en versterkt uit deze periode zal komen. Over voornoemde cabaretier gesproken: een tweede uitspraak van de man, een jaar geleden opgetekend in Hollands Maandblad, is onderbelicht gebleven maar nu zeker zo actueel: ‘Ik heb het grote geluk in Almelo te zijn geboren en opgegroeid. Die stad heeft alles. Groot genoeg om je weerbaar te maken en niet zo groot dat je je er verloren voelt’. Soms is er een crisissituatie nodig om ons weer te realiseren dat wij wonen in een stad die al acht eeuwen op de kaart staat: Almelo, een heerlijkheid.